Elfriede Jelinek

Elfriede Jelinek rođena je 1946. u Mürzzuschlagu (Štajerska) od majke austrijske katolkinje, pripadnice visoke građanske klase i oca (inženjera i autodidakta), češkog Židova koji je u Beč stigao iz skromne, ali obrazovane sredine. Predestinirana ( po majci) da postane virtuozna glazbenica, 1950. upisuju je u Katolički institut Djevice Marije Sionske u Beču, gdje počinje učiti balet i francuski, a sa sedam godina započinje pohađati i satove violine, glasovira i pjevanja. Od 1960. na Konzervatoriju grada Beča studira orgulje i blokflautu, a kasnije studira kompoziciju. Godine 1964. u Beču počinje studirati teatrologiju i povijest umjetnosti, a 1971. diplomirala je orgulje. Bila je aktivna u studentskom pokretu, a i kasnije se često pojavljuje u ulozi angažirane autorice. Već tijekom studija javlja se u književnim časopisima sa zanimljivom lirikom, a njena radio drama “Kad sunce zađe za mene je već kraj radnog dana” (Wenn die Sonne sinkt ist für mich schon Büroschluß, 1974.) proglašena je radio-dramom godine. Godine 1975. izlazi roman “Ljubavnice” (Die Liebhaberinnen). Autorica se okreće kritičkom prikazivanju društva i odnosa među spolovima iz ženske perspektive. Mediji na temelju čestih autoričinih javnih istupa prenaglašavaju provokativnost njena pisanja, pa usljed toga briljantnost stila i inovativnost pripovjednog i dramatičarskog postupka katkada s nepravom dospijevaju u drugi plan. Elfriede Jelinek ne zazire od zadiranja u krajnje osjetljive teme, a kombiniranjem raznih pripovjedačkih i dramskih tehnika (montaža, kolažiranje, unutarnji monolog) ostvaruje osebujan stil koji je nerijetko na granici prevodivosti. Kruna njena književnog stvaralaštva nedvojbeno su romani “Pijanistica” (1983), “Naslada” (1983) i “Djeca mrtvih” (1995). Osim kod nas već uprizorene drame “Što se dogodilo nakon što je Nora napustila svoga muža ili potpornji društava”, napisala je više izvrsnih drama među kojima se ističu “Clara S.” (1982), “Burgtheater” (1986), “Totenauberg” (1992), “Odmorište” (1997), “On ne kao on” (1998), “Sportski komad” (1998) i dr. Za svoj književni rad autorica je dobila brojne nagrade i priznanja. Godine 1998. primila je prestižnu Büchnerovu nagradu, a 2002. dodijeljena joj je ugledna Heineova nagrada kojom se osim literarne vrijednosti aludira i na autoričin socijalni angažman i kritičko promišljanje vremena u kojem živimo. Godine 2004. dobila je Nobelovu nagradu za književnost.